Zutphen

Het heeft vijf jaar geduurd, maar dan eindelijk geeft de wethouder de SP toch gelijk: zwembad de IJsselslag moet meer recreatie gaan bieden en aantrekkelijker voor de jeugd gemaakt worden. Deze week schrijft wethouder Coby Pennings (CDA) dat ze met een raadsvoorstel komt waarin "de overwegingen en mogelijkheden worden beschreven om het zwembad voor de wat oudere jeugd aantrekkelijker te maken".

In 2012 pleitte de SP hier al voor, waarna het gemeentebestuur met de oogkleppen op koos voor de bouw van het vierkante baantjes-trek-bad de IJsselslag. Vervolgens stapelden de problemen zich op. Geen incidenten, maar gevolgen van de keuze om het zwembad van de gemeente te verstoten, de handen er vanaf te trekken, alleen nog te subsidiëren en vervolgens te bezuinigen. Hieronder volgt onze analyse van wat vooraf ging aan de draai van de gemeente om nu toch in te zien dat het Zutphense zwembad recreatie verdient.

Hoe de verzelfstandiging van het zwembad alle Zutphense zwemmers dupeert

Wie het nieuws rondom het zwembad in Zutphen de afgelopen jaren heeft gevolgd, zou bijna gaan geloven dat ‘Zwembad’ en ‘Zutphen’ simpelweg niet samen gaan. Zo vaak kwam het zwembad slecht in het nieuws. Maar zwembaden in Zutphen hebben niet altijd problemen opgeleverd. Decennia lang ging het goed.

Pas in 2005 gaat het echt mis. In plaats van geld over te maken op de rekening van de gemeente, voelt het zwembadbestuur zich nu genoodzaakt om de gemeente om geld te vragen. Voor wat hoort wat, zou je denken, maar de Zutphense politici zijn niet van plan ook maar een cent naar de rekening van het zwembad over te maken. De gemeente wilde wel de lusten van het zwembad, maar niet de lasten. Het zwembadbestuur stapt op. Er komt een interim-manager. En die concludeert alsnog dat de gemeente geld over moet maken.

In 2011, tijdens de beruchte ‘kerntakendiscussie’ (wat een verbloeming is voor bezuinigingsronde), besluit een deel van de politieke elite om op het zwembad te gaan bezuinigen. En terwijl politici, ambtenaren, Optisport Health Club en een onderzoeksbureau nadachten over mogelijke bezuinigingen, liet men het Graaf Ottobad verloederen.

17 december 2012 is er ‘geen weg meer terug’. Renovatie van het Graaf Ottobad zou te veel geld kosten. Er wordt besloten dat er een spiksplinternieuw zwembad gebouwd moet worden, dat ook nog eens goedkoper is. Dit zwembad gaat in niets lijken op het Graaf Ottobad. De IJsselslag, zo heet het nieuwe zwembad, is een vierkant wedstrijdbad met verschuifbare bodem.

De keuze voor dit nieuwe zwembad is bizar. De IJsselslag zet volledig in op doelgroepzwemmers. Maar doelgroepzwemmers brachten juist weinig en steeds minder geld in het laatje bij het Graaf Ottobad. De inkomsten uit doelgroepzwemmers waren tussen 1998 en 2010 met bijna de helft teruggelopen.

Toch verwacht de IJsselslag in 2016 een kentering te maken in deze dalende inkomstenbron. In 2009 verdiende het Graaf Ottobad € 55.000,- aan doelgroepzwemmers. Zeven jaar later verwacht de IJsselslag er € 75.000,- aan te verdienen.

Dat zou nog kunnen. Een nieuw zwembad, verschuifbare bodem, hogere prijzen; dat kan best wat geld opleveren. Maar vierkant wedstrijdbad de IJsselslag verwacht óók meer geld te verdienen aan recreatiezwemmers dan het Graaf Ottobad dat deed. Namelijk € 171.000,- in 2016, terwijl het Graaf Ottobad in 2009 € 168.000,- ontving aan inkomsten uit recreatief zwemmen. Ook de inkomsten uit horeca zullen € 40.000,- meer opleveren dan het Graaf Ottobad in 2009 deed, verwacht men.

Omdat er heel veel inkomsten worden verwacht uit recreatie, terwijl het bad is ingesteld op doelgroepzwemmen, stelt de SP op 4 juli 2016 voor om de IJsselslag alsnog om te bouwen naar een recreatiebad. Maar alleen de SP en BewustZW stemmen voor. De rest van de gemeenteraad stemt tegen het voorstel, zonder ook maar de discussie met de SP aan te gaan.

Deze zomer komt naar buiten dat de IJsselslag het jaar 2016 afsluit met flink financieel tekort. Dat kan geen verrassing zijn.

Het financiële tekort zorgt voor flinke spanningen in de organisatie van het zwembad. In maart werd kinderen de toegang tot het zwembad geweigerd vanwege een conflict met zwemvereniging de IJsselmeeuwen en in juni mocht diezelfde zwemvereniging de IJsselmeeuwen geen gebruik meer maken van het zwembad op zaterdagochtenden, omdat de IJsselslag dan een andere zwemvereniging in het bad toe wil laten.

Wat is hier aan de hand? Je zou de problemen kunnen wijten aan ongekwalificeerde mensen of persoonlijke conflicten tussen de bestuursleden van zwemvereniging De IJsselmeeuwen en zwembad de IJsselslag. In dat geval zou een reactie als dat van D66, namelijk ‘wij bemoeien ons niet met deze ruzie’, begrijpelijk zijn. Maar dit soort Zutphense zwembadconflicten spelen al sinds 2005.

De dieperliggende oorzaak van dit probleem is de enorme druk om het financieel goed te doen. Dat begint bij de verzelfstandiging van het zwembad in 1992. Vanaf dat moment moest het zwembad ‘zijn eigen broek ophouden’ en mooie cijfers presenteren aan het Zutphense gemeenteraad. Dat ging in het begin heel goed. In sommige jaren verdiende de gemeente zelfs geld aan het zwembad. Maar vanaf 2005 moest de gemeente financieel bijspringen. Dat was nooit de gedachte geweest van de verzelfstandiging, en dus moest het zwembad het zelf maar oplossen. Begroting na begroting werd mooier voorgesteld dan in werkelijkheid haalbaar was. Keer op keer moest achteraf om extra geld gevraagd worden. Door deze ‘schijnbegrotingen’ groeide de druk op de organisatie.

Verschillende besturen, interim-managers en zelfs een heel nieuw zwembad konden niets veranderen aan deze dieperliggende oorzaak. De spanning tussen ‘schijnbegroting’ en werkelijke inkomsten bestaat nog altijd. De hoge verwachtingen van het nieuwe zwembad hebben deze spanning alleen maar verergerd. De druk om maar meer inkomsten te genereren voelt de zwembadmanager als hete adem in de nek en uit zich in conflicten waar alle zwemmers de dupe van zijn.

We staan voor een omslagpunt: of we gooien het zwembad in de verkoop en kijken er als gemeente niet meer naar om; óf de gemeente beseft dat een zwembad nou eenmaal geld kost en gaat investeren in de ombouw van de IJsselslag tot een recreatiebad. Het moge duidelijk zijn dat de voorkeur van de SP naar dat laatste uitgaat.