Zutphen

In onze regio zijn de afgelopen jaren twee fabrieken opgekocht door hun internationale concurrenten. Papiermolen de Hoop in Eerbeek door Stora Enso en Koperfabriek Aurubis door KME/Intek Groep in Zutphen. Beide locaties zien een sombere toekomst tegemoet. Als de plannen doorgaan, gaat de papiermolen helemaal dicht, waarbij 185 medewerkers hun baan verliezen. De Zutphense metaalarbeiders gaan waarschijnlijk 100 collega’s kwijtraken.

De moederorganisaties van beide bedrijven zeggen dat de oorzaak ligt bij de globale markt. Dat de kosten van productie zijn gestegen en er daardoor geen andere mogelijkheid is dan het sluiten of krimpen van hun pas gekochte locaties in Zutphen en Eerbeek. Dat lijkt op kapitaalvernietiging, maar er zit meer achter. Hoe kan het dat Finse en Italiaanse geldschieters bepalen wat er met onze fabrieken en onze maakindustrie gebeurd?

Internationale concurrentie slokt nietsontziend lokale bedrijven op

Bedrijven zoals Aurubis en de Hoop kennen een lange geschiedenis, vaak opgebouwd door generaties van werknemers. Bij de Hoop houden zij zelfs al 350 jaar de fabriek draaiende. In die 350 jaar moesten bedrijven vooral concurreren met bedrijven uit de regio. Totdat eind 20e eeuw globalisering zijn intrede deed. Het spreekwoordelijke slagveld ging van de regio naar de hele wereld.

Onderlinge internationale strijd zou de prijzen laag houden en de kwaliteit verbeteren. Maar dat is onzin. Anno 2023 betekent het dat multinationals, gesteund door investeringsbedrijven, concurrentie opkopen en uitschakelen, om de winsten van eigen aandeelhouders te verhogen. Wat betekent dit voor de Zutphense situatie, waar nu 100 mensen mogelijk op straat komen te staan?

Mensen die het werk doen betalen de rekening

In gesprek met de Zutphense SP vertellen medewerkers dat de vraag naar hun producten is gekelderd nadat het buitenlandse KME de touwtjes in handen kreeg bij Aurubis. De prijzen werden na overname verhoogd en afnemers moesten vooraf gaan betalen. De gevolgen hiervan zijn direct te voelen door het personeel. Medewerkers leveren tot oktober vakantiedagen in en zijn naar vierdaagse werkweken gegaan. Terwijl er geen duidelijkheid is over de toekomst. Zo werd de rekening van dit besluit neergelegd bij mensen die soms wel 40 jaar de tent draaiende hebben gehouden.

Wie beslist over onze fabrieken?

Als je de persberichten leest, lijkt het een besluit te zijn van het nieuwe Duitse moederbedrijf KME. Maar in werkelijkheid is KME niet zelfstandig, maar in handen van de ‘Intek Groep’. Deze Intek Groep is in 1993 opgezet door de Italiaan Vincenzo Manes. 30 jaar later zijn er drie partijen die via investeringen en aandelen geld verdienen aan de productie van KME fabrieken. Vincenzo Manes zelf, Italiaanse bankier Ruggero Magnoni en de Hanseatic group. Deze drie partijen hebben via een Nederlands kantoor op de Zuidas samen 50,5% van Inteks aandelen in handen. Net genoeg om alleenrecht te hebben.

Deze groep mensen die het kapitaal in handen hebben, hebben geen belang bij het behoud van volwaardige banen in onze regio of bij het in stand houden van productie in de Zutphense fabriek. Hun prioriteit is het maximaliseren van de winst en het terugbetalen van hun investeerders.

Die verplichtingen zijn al eens eerder ten koste gegaan van de fabrieken en hun personeel. In 2020 bijvoorbeeld, toen er € 107 miljoen gevonden moest worden om uitstaande betalingen te financieren. In totaal werd er voor € 28 miljoen uit KME gehaald om aan betalingsverplichtingen te voldoen. Met dit in het achterhoofd, is het logisch dat de directeur van de Zutphense fabriek in de Stentor zegt dat ‘er wel spelregels bestaan vanuit het hoofdkantoor’.

Een gouden aandeel voor alle werkers

Mensen op de werkvloer, de vakbonden en de lokale gemeenschap hebben te weinig te zeggen over de toekomst van onze fabrieken. Als er niets verandert, blijven multinationals en sprinkhaankapitalisten onze fabrieken leegvreten. Tot faillissement aan toe. Daarom moeten er twee dingen gebeuren. 

Voor de lange termijn moeten werknemers van grote bedrijven een Gouden Aandeel krijgen. Hiermee hebben de mensen die voor hun brood afhankelijk zijn van het bedrijf waar zij werken meer zeggenschap over hun eigen toekomst en ontvangen zij tevens een deel van de winst. Voor de korte termijn is het belangrijk dat werknemers zich verenigen en samen een vuist maken tegen de macht van het Italiaanse kapitaal. De SP en de vakbonden zijn hierin hun bondgenoot.