Zutphen

Gisteren werd voor inwoners duidelijk dat de gemeente Zutphen, de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND) en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) aan het werk zijn om een aanmeldcentrum te bouwen ten zuiden van Leesten. Deze tweede opvangplek wordt een plek waar medische checks en registratie plaatsvinden voor maximaal 250 vluchtelingen die zich melden in Ter Apel.

Hetzelfde Ter Apel waar de afgelopen jaren mensonterende situaties hebben plaatsgevonden. Mensen sliepen buiten of moesten in crisisopvang slapen. Dat Ter Apel, en het hele systeem van asielopvang kapot is, heeft te maken met politieke keuzes van rechtse Politici die jarenlang hebben bezuinigd op opvang en verwerking. Het is nou eenmaal makkelijker verkiezingen te winnen door een valse tegenstelling te creëren in plaats van problemen op te lossen.

Toen in september dat opvangsysteem vastliep, heeft Zutphen uit vrijwillige solidariteit de Hanzehal beschikbaar gesteld. We moeten naar een systeem gebaseerd op menselijke waardigheid, waarbij die vergaande vrijwillige solidariteit van Zutphen niet meer nodig is. Ook hebben we lokale politici en bestuurders nodig, die de verdeling onder Zutphenaren niet verder aanwakkert, maar paal en perk durft te stellen aan het verzuim van onze buurgemeenten. Dat zien wij nu niet gebeuren.

En dat is nodig. Zutphen is een gemeente die veel doet voor mensen die zorg en onderdak nodig hebben. Zo hebben wij grote zorginstellingen die voor de regio van groot belang zijn. Denk aan de geestelijke gezondheidszorg (GGnet), verslavingszorg (Tactus), maar denk ook aan de gevangenis op de Revelhorst. De zorgsector is de grootste werkgever voor onze inwoners.

Dat geldt ook voor de opvang voor hen die vluchten voor oorlog en geweld. Wij lopen in vergelijking met andere gemeenten in Gelderland ver voorop. Het asielzoekerscentrum in Noordveen is het op één na grootste vaste asielzoekerscentrum in Gelderland, met een capaciteit van 740 vluchtelingen.

Daarnaast vangen wij ook 100 gevluchte Oekraïners op in het voormalige pand van Ieder1 aan de Piet Heinstraat. Deze uitbreiding van de totale capaciteit zou betekenen dat wij voor 1100 mensen opvang regelen. Volgens de verdeelsleutel van de spreidingswet zou Zutphen op zijn minst 246 mensen moeten opvangen. Nu wil dit stadsbestuur nog verder voor de troepen uit lopen, en mensen kwijtraken in de georganiseerde solidariteit die nodig is

Het probleem zit hem echt niet in onze vrijwillige solidariteit. Het probleem zit hem in Zutphense raadsleden en bestuurders die inwoners voor gek verklaren als ze terechte kritieken geven. Daarmee wordt vaak de sentimentkaart gespeeld. Ietwat direct gezegd: Dat we nu moeten handelen, omdat vluchtelingen zielig zijn en we onze menselijkheid anders kwijtraken. Daar moeten wij als maatschappij boven gaan staan, helemaal als we het beste voor willen hebben met iedereen die vlucht voor oorlog en geweld.

Doordat de politiek bewust onze asielopvang heeft kapot bezuinigd, worden er vooral pleisters geplakt. De IND doet er soms langer dan een jaar over voordat een vluchteling duidelijkheid krijgt over zijn/haar toekomst, daar werd niet in geïnvesteerd maar op bezuinigd.

Tegelijkertijd wordt er in Nederland wel 1 miljard uitgegeven aan noodopvang omdat de reguliere opvang vol zit met mensen die lang moeten wachten op duidelijkheid of een woning. 1.000 miljoen dat ook uitgegeven kan worden aan het bouwen van meer sociale huisvesting, of andere fundamentelere oplossingen.

Deze noodopvang zijn vaak hotels of andere leegstaande panden. Er wordt dus door vastgoedbeheerders goed verdiend op ons gemeenschapsgeld, door een door de politiek gemaakte opvangcrisis.

Als we echt voor een menswaardige asielopvang willen zijn, hebben wij deze twee dingen op te lossen. Minder mensen in de opvang, en snellere duidelijkheid voor hen die wachten. En als het kan, als het Westen niet landen jarenlang destabiliseren door onnodige oorlogen.

Ter onderbouwing gebruiken we cijfers van het COA, het IND en Stichting Vluchtelingenwerk. Volgens Stichting Vluchtelingenwerk waren er in juli 2024 69.345 geregistreerde vluchtelingen opgevangen door het land. Deze mensen horen binnen zes maanden door de IND behandeld te zijn, in 2024 bleek dat die termijn niet haalbaar was. Van die 69.345 vluchtelingen waren er 20.534 statushouders, oftewel mensen die de procedure hebben doorlopen en recht hebben op een woning en een toekomst in Nederland.

Dit aantal wachtenden groeit, omdat Nederlandse gemeenten te weinig mensen huisvesten. Zutphen doet samen met een handjevol gemeenten in Gelderland wel genoeg, anderen gooien er met de pet naar. Daarin helpt het ook niet mee dat de sociale huisvesting door politieke keuzes op landelijk en lokaal niveau compleet is uitgehold. Als er wordt gebouwd, zijn het vooral koopwoningen, omdat daar aan verdiend kan worden. Met die maatschappelijke houding gaan we zowel het woonschandaal en de opvangcrisis niet oplossen.

Waar we de opvangcrisis ook niet mee gaan oplossen, is de vergaande vrijwillige solidariteit van Zutphense bestuurders en poltici die alweer voor de troepen uitlopen. Het is duidelijk dat andere gemeenten er met de pet naar gooien. Zowel in het regelen van opvang als in het huisvesten van statushouders. Wij moeten staan voor georganiseerde solidariteit tussen gemeenten, en dat houdt in dat wij niet weer als het braafste jongetje van de klas onze hand opsteken als er een vraag aan de klas wordt gesteld.

Er is politieke lef nodig om je uit te spreken tegen dat plichtverzuim van onze buurgemeenten en de bende die onze vluchtelingenopvang is geworden, en niet weer bij het kruisje te tekenen. Als dit plan ter stemming komt, kunnen mensen er van ons op aan dat we tegen zullen stemmen. 

Wij nodigen de andere politieke partijen in Zutphen dan ook uit om diezelfde politieke bereidheid die ze altijd bij migratie tonen, dat ook eens duidelijk te maken bij hun partijgenoten in omliggende gemeenten, en in Zutphen ook eens dat lef te hebben in het oplossen van de diepgevoelde wooncrisis.

Alleen dan kunnen wij hun bereidheid serieus nemen.