Zutphen

Voor de invoering van de Participatiewet 1 januari leggen gemeenten onder andere vast wat zij voor tegenprestatie vragen van uitkeringsgerechtigen. De SP is tegenstander van de Participatiewet als middel om meer mensen mee te laten doen met de samenleving. Er wordt namelijk gedaan alsof werkloosheid de schuld is van het mensen zelf, terwijl de oorzaak bij de staat van onze economie ligt. Omdat veel politici ervan uitgaan dat werkloosheid een individueel probleem is, zien zij een tegenprestatie voor een uitkering dan ook als iets gerechtvaardigd. Dat is het niet.
Louis van Overbeek is ook fel tegenstander van de tegenprestatie en schrijft hierover het volgende verhaal.

Dwangarbeid nu ook in Zutphen en Lochem

• Door Louis van Overbeek

Op 18 september jl. verscheen in de Stentor het bericht dat de gemeenten Zutphen en Lochem van bijstandsgerechtigde burgers een zogenaamde ‘maatschappelijk nuttige tegenprestatie’ gaan eisen. Dit is een versluierende term voor de gedwongen tewerkstelling die sinds het aantreden van de neoliberale kabinetten Balkenende en Rutte door een inmiddels welhaast eindeloze rij van gemeenten in heel Nederland wordt opgelegd. Een gebruik dat we tot dan toe slechts kenden uit de overleving van de (crisis)jaren ’30 en de Arbeitseinsatz onder de nazi-bezetting.

Iets dat niet zo verwonderlijk is, want ‘dwangarbeid’ of ‘verplichte arbeid’ is verboden in tal van internationale mensenrechtenverdragen die ook Nederland heeft ondertekend, en waarvan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mensen het belangrijkste is. Nederland heeft altijd een grote mond als het landen aan de andere kant van de wereld kan beschuldigen van mensenrechtenschendingen, maar lapt deze rechten in zijn wetgeving dus zelf aan zijn laars. Met onder meer als gevolg dat bijstandsgerechtigden nu al meer dan 10 jaar - sinds in 2004 door voormalig staatssecretaris Mark Rutte een nieuwe bijstandswet werd ingevoerd - in ruil voor het beroep dat zij moeten doen op inkomensondersteuning door de overheid, verplichte arbeid moeten verrichten. In de praktijk gaat het veelal om zwaar, geestdodend en vernederend werk in dezelfde hesjes die ook taakgestrafte criminelen dragen, en waarvoor geen betaling plaatsvindt.

Op één punt is evenwel dit jaar een versoepeling gekomen in het beleid van gedwongen tewerkstelling van bijstandsgerechtigden. De verplichting aan gemeenten om bijstandsgerechtigden onder dwang te werk te stellen (‘een tegenprestatie te laten leveren’) die oorspronkelijk stond in de  ‘Participatiewet’ waarin deze dwangarbeid wordt geregeld,  is komen te vervallen en voor gemeenten facultatief geworden.

Opmerkelijk dus dat de gemeenten Zutphen en Lochem het in hun recente gezamenlijke Beleidsplan Participatiewet (van 8 september jl.) doen voorkomen alsof zij, die naar eigen zeggen tot dusver bijstandsontvangers geen verplichte arbeid hebben opgelegd, nu ‘per 1 januari 2015 verplicht zijn beleid te ontwikkelen voor het verrichten van een significante tegenprestatie en een verordening op te stellen voor de uitvoering hiervan’. De gemeenten Zutphen en Lochem geven met dit voornemen aan ofwel niet op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de relevante wetgeving, ofwel af te zien van hun beleidsvrijheid, roomser te zijn dan de paus, en juist nu, nu het van het Rijk niet meer hoeft, over te gaan op dwangarbeid voor bijstandsgerechtigden.