Zutphen

Het eerste socialistische Tweede Kamerlid was Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Hij was in zijn tijd wereldberoemd in Nederland, en werd ook wel de ‘rode dominee’ genoemd omdat hij begonnen was als dominee en bekend stond om zijn inspirerende betogen. Zutphen had haar eigen Rode Dominee: Henri van den Bergh van Eijsinga.

Op 4 september 1896 halen de liberalen, goed vertegenwoordigd in de kiescolleges van predikanten, een ‘rode’ dominee uit Stiens naar Zutphen: Henri van den Bergh van Eijsinga. Hij was lid van de op dat moment kersvers opgerichte Sociaal Democratische Arbeiders Partij (voorloper van de PvdA). Dat deden zij, omdat de liberalen het in het politieke krachtenveld begonnen te verliezen van de conservatieven en de steun van de socialisten nodig hadden in de kiesdistricten. Van den Bergh was een dominee met een scherp oog voor sociale gerechtigheid, maar op het moment dat hij naar Zutphen kwam nog zeker geen socialist. Socialisme, zo vond Van den Bergh, was vooral een mooi idee. Maar revolterende menigtes verafschuwde hij. Het sociale ideaalbeeld moest vooral bereikt worden door verandering van het individu. Henri kwam uit een familie vol idealen.

Zijn moeder was één van de eerste vrouwelijke wetenschappers (zij publiceerde het ‘Aardrijkskundig en Statistisch Woordenboek van Nederlands Indië’). Zijn achteroom Sicco streed in Nederlands-Indië tegen het koloniale onrecht. Multatuli nam zijn ‘Vloekzang’ op het Nederlands bewind op in zijn Max Havelaar en schreef voor het blad ‘Recht voor Allen’ van Domela Nieuwenhuis.

Niet verwonderlijk dus dat ook Henri van den Bergh van Eijsinga vol idealen zat. Bij zijn intrede in Zutphen zat de Walburgiskerk stampvol. Uit heel Zutphen dromden mensen van alle stromingen samen. Zelfs dedoor het college van B&W gere-serveerde bank was bezet door het gewone volk. Vanwege de inspirerende rol die hij heeft gehad in de Zutphense strijd voor sociale vooruitgang, heeft de Zutphense SP-afdeling de nieuwe jaarlijks uit te reiken prijs naar hem vernoemd. In deze Tomatenkrant kunt u lezen wie de winnaar is van deze eerste editie. Volgende maand leest in deel 2 meer over het leven en de verdiensten van Henri.