Zutphen

Marije Lander is de winnaar geworden van den Henri van den Bergh van Eijsinga-prijs 2023. De prijs is een initiatief van de SP en wordt uitgereikt aan de grootste en belangrijkste inspirator voor sociale strijd. De afgelopen weken kon iedereen stemmen op verschillende kandidaten. 

Dat de sociale strijd ook in Zutphen voet aan de grond begint te krijgen, blijkt uit de bronnen die zijn overgebleven van de staking bij Stoomdrukkerij De Hoop, georganiseerd door de Algemene Nederlandse Typografenbond(ANTB).

Bij zijn intrede in Zutphen zat de Walburgiskerkstampvol. Uit heel Zutphen dromden mensen van alle stromingen samen. Zelfs de voor het college van B&W gereserveerde bank was bezet door het gewone volk. Na het gezang beklom Van den Bergh het katheder en haalde een klein papiertje uit zijn zak.

Het eerste socialistische Tweede Kamerlid was Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Hij was in zijn tijd wereldberoemd in Nederland, en werd ook wel de ‘rode dominee’ genoemd omdat hij begonnen was als dominee en bekend stond om zijn inspirerende betogen. Zutphen had haar eigen Rode Dominee: Henri van den Bergh van Eijsinga.

Eind 19de eeuw komt dan toch de industrialisatie van Zutphen op gang. In 1895 koopt Albers Zeepfabriek een stuk grond aan. Reesink & Co koopt in 1897 gronden aan in de Havenstraat. In 1903 opent een nieuwe gasfabriek haar deuren op de Mars. In 1918 kocht het bedrijf Ubbens en Volkersz een stuk grond aan de Pollaan (het latere BührmannUbbens).

In de roerige jaren ’40 had de rijke burgerij gekregen wat ze wilde: meer zeggenschap. Maar de arbeiders hadden niet de sociale hervormingen gekregen waar zij voor de straat op waren gegaan. Om de arbeiders tevreden te stellen en aan zich te binden, besloot de liberale burgerij diverse verenigingen in het leven te roepen. Zo dachten zij ‘bewustwording van de arbeider in goede banen te leiden’.

Zutphen is beroemd om haar prachtige middeleeuwse cultuurhistorisch erfgoed. Wie over de Martinetsingel naar de Drogenapstoren kijkt en over de stadsmuur heen de Walburgiskerk bewonderd, waant zich in de middeleeuwen.  De middeleeuwen vormden de bloeitijd van de Hanze-handel.