Zutphen

‘Politiek observator’ Henk Weststrate schreef op 4 februari zijn politieke observaties op voor LokaalGelderland. Dat van zijn ‘observatie’ over de vacatures voor Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA’s) geen snars klopt laat ik maar voor wat het is (vacatures die zijn ontstaan in de afgelopen periode worden gewoon ingevuld, zoals de wethouder tijdens het debat ook aangaf). Het is zijn opmerking over de bijdrage van de SP in dat debat die om een reactie vraagt.

We zien al lange tijd dat de gemeente de klappen moet opvangen van bezuinigingen door het Rijk, waardoor er talloze problemen ontstaan. Kijk alleen al naar de zorg, jeugdhulp en sociale werkplaatsen. De SP wees daarom in het debat op de werkelijke oorzaak van het tekort aan handhavers: steeds meer taken die ooit bij de politie lagen, komen nu op het bordje van de BOA’s. Dat komt door jarenlange bezuinigingen van het Rijk op de politie. Sinds 2009 is er maar liefst € 190 miljoen per jaar op de politie bezuinigd.  

Overal zien we de gevolgen van de bezuinigingen om ons heen, maar de mogelijkheden van de gemeente om al die problemen op te lossen zijn heel beperkt. Gemeenten krijgen geen geld van het Rijk of ze kunnen er simpelweg niet over beslissen.

De oorzaken liggen vaak buiten de invloed van de gemeenteraad. Observator Weststrate concludeert dat de SP hiermee eigenlijk zegt: ‘Gemeentepolitiek heeft geen zin’. Maar wie de hoofdschuldige benoemt, zegt niet dat gemeentepolitiek geen zin heeft.

Toch heeft Weststrate een punt. Want wie is eigenlijk de baas in Zutphen? Het zijn de commerciële bedrijven en de op afstand gezette instanties die de grote beslissingen nemen. En deze beslissingen zijn van grote invloed op het dagelijks leven van gewone mensen. Maar invloed van die gewone mensen op deze machtige bedrijven en instanties is er niet.

Een voorbeeld ter illustratie: Ooit was het woonbedrijf in gemeentelijke handen. Wanneer de gemeenteraad zei dat de huren niet mochten stijgen na een renovatie, dan gebeurde dat niet. Sinds het woonbedrijf op afstand is gezet, heeft de gemeenteraad die zeggenschap niet meer. Op 18 juli 2019 stemde de gemeenteraad vóór het SP-voorstel de huren niet te verhogen na een renovatie. Maar afgelopen januari bleek dat woonbedrijf Ieder1 deze beslissing gewoon aan zijn laars lapt. Doodleuk schrijft zij in hun plannen voor 2020 op dat: ‘De renovaties worden gerealiseerd mét een huurverhoging’. Ze hebben lak aan een democratisch genomen besluit. En de gemeenteraad kan alleen maar toekijken.

Geen wonder dat steeds meer mensen zich afkeren van de politiek! In aanloop naar elke verkiezing horen zij de mooie praatjes en beloftes van politici, maar na verkiezingsdag ervaren ze weer dat daar niets van terecht komt. Maar al te vaak horen wij mensen zeggen: ‘Het maakt niet uit op wie je stemt’. Ze hebben gelijk. Politici kunnen nog zo van goede wil zijn; zolang het bedrijfsleven en verzelfstandigde instanties de marges bepalen waarbinnen de politiek mag opereren, maakt het geen donder uit op wie je stemt.

We moeten de democratische zeggenschap daarom terugveroveren. Dat kan alleen door de bevolking zelf gedaan worden. Politici en observatoren die beweren dat de gemeenteraad nog wél van alles te zeggen heeft, maar het prima vinden dat alles op afstand wordt gezet en wordt verpatst aan de markt, voeden het wantrouwen in de politiek.

Het is daarom hoog tijd dat de bevolking veel meer te zeggen krijgt over haar eigen samenleving. Mensen moeten invloed krijgen op de bedrijven en instanties die over hun dagelijks leven beslissen. De beste manier om dat te doen is via de door de bevolking gekozen gemeenteraad, maar ook door middel van democratisering van de economie zelf.

De op afstand gezette instanties en de op winst beluste commerciële bedrijven staan hun invloed natuurlijk niet zomaar af. Daar is strijd voor nodig. Dát is de strijd die de SP voert, op straat én in de gemeenteraad: het heroveren van de zeggenschap van de bevolking over haar eigen samenleving. Daarom is het hoopvol dat huurders samen opstaan voor meer zeggenschap over hun woningen of dat thuiszorgers samen opstaan voor de afschaffing van marktwerking in de huishoudelijke zorg. En ja, meneer Weststrate, voor die strijd is geld nodig en daar staan de vier SP-raadsleden en de SP-wethouder graag een groot deel van hun vergoeding voor af.

Politici zullen in aanloop naar de komende Tweede Kamerverkiezingen opnieuw overlopen van mooie praatjes en beloftes. De SP doet de kiezer maar één belofte: er verandert helemaal niets, als u niet zelf in beweging komt.

Opiniestuk door Nils Müller, gepubliceerd op LokaalGelderland